Katowice z sądem ds. własności intelektualnej

Katowice z sądem ds. własności intelektualnej

1 lipca 2020 roku zaczęły obowiązywać przepisy o sądach własności intelektualnej, wprowadzone Ustawą o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego i niektórych innych ustaw, uchwaloną 13 lutego 2020¹. Zmiana ta spotkała się z powszechną aprobatą, od lat bowiem postulowano wprowadzenie takich rozwiązań do polskiego systemu. Kwestią najbardziej dyskusyjną okazało się być określenie sądów okręgowych właściwych do rozpoznawania spraw mających za swój przedmiot dobra niematerialne.

Zgodnie z art. 20 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, do właściwości Ministra Sprawiedliwości zastrzeżone jest tworzenie i znoszenie sądów, ustalenie siedzib oraz obszarów ich właściwości. Nie inaczej było w tym przypadku. Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 29 czerwca 2020² roku za definitywną lokalizację przyjęto sądy okręgowe mieszczące się w: Gdańsku, Katowicach, Lublinie, Poznaniu i Warszawie. Było to o tyle zaskakujące, że jeszcze w projekcie powyższego aktu prawnego z 26 maja 2020³ roku, pominięto ośrodek śląski, a sprawy z południa Polski miały być kierowane na teren województwa lubelskiego. Krytycznie w ramach konsultacji publicznych wypowiedzieli się m.in. Prezes Sądu Apelacyjnego w Krakowie jak również Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Katowicach. Ostatecznie do powyższych głosów negatywnych przychyliło się samo Ministerstwo Sprawiedliwości, czego efektem jest rozwiązanie przyjęte w powyższym akcie wykonawczym.

Kolejne novum stanowi przekazanie powyższym ośrodkom spraw z zakresu unijnych znaków towarowych i wzorów wspólnotowych, które dotychczas rozpatrywane były przez Sąd Okręgowy w Warszawie w ramach działającego tam XXII Wydziału – Sądu Unijnych Znaków Towarowych i Wzorów Wspólnotowych. Za sądy właściwe w II instancji uznano Sąd Apelacyjny w Warszawie i Poznaniu⁴. Jednocześnie do kognicji tego pierwszego zgodnie z wprowadzonym art. 479⁹⁰ § 2 kodeksu postępowania cywilnego (dalej kpc), zastrzeżone zostało rozstrzyganie kwestii dotyczących programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym. W związku z powyższym uchylono postanowienia art. 17 pkt 2 i 4³ kpc, które zostały umieszczone wśród przepisów o postępowaniu szczególnym przed sądami do spraw własności intelektualnej.

Z uzasadnienia projektu ustawy – o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wynika, że celem powyższych zmian jest: stworzenie sędziom, w ramach istniejących struktur sądowych, możliwości specjalizacji w zakresie własności intelektualnej oraz utworzenie wyspecjalizowanych jednostek w sądach okręgowych i apelacyjnych⁵. Zwiększeniu profesjonalizmowi ma pomóc ograniczenie zdolności postulacyjnej stron na rzecz wykwalifikowanych podmiotów (znowelizowany art. 87¹ oraz dodany art. 87² kpc).

Kwestią najtrudniejszą wydaje się być określenie właściwości rzeczowej. Z całości lektury wprowadzonych przepisów wydaje się wynikać dążenie ustawodawcy do możliwie szerokiego jej określenia. W art. 479⁸⁹ wprowadzono pojęcie „sprawy własności intelektualnej”, określając tak zagadnienia pozostające w kognicji nowych wydziałów. Pod stwierdzeniem tym kryją się dziedziny klasycznie łączone z własnością intelektualną, a są to kwestie związane z ochroną praw autorskich i pokrewnych oraz te dotyczące własności przemysłowej. Powyższe wyliczenie zawiera zwrot sprzyjający niejednolitej interpretacji: „oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych”. Za przynależne sądom do spraw własności intelektualnej uznano także materię łączącą się z zapobieganiem i zwalczaniem nieuczciwej konkurencji czy komercjalizacją dóbr osobistych (art. art. 479⁸⁹ § 2).

Wprowadzona regulacja wydaje się wychodzić naprzeciw oczekiwaniom środowisk. In plus należy ocenić działania ustawodawcy zmierzające do stworzenia warunków, w ramach których następuje uskutecznienie w dochodzeniu praw stron. Jednakowoż nieodległy czas dzielący nas od wprowadzenia ww. przepisów nie pozwala na pełną ocenę zmian. Należy wyrazić nadzieję, że reorganizacja struktury sądownictwa w wymiarze funkcjonalnym prowadząca do wydzielenia odrębnych wydziałów w sądach okręgowych, o których wcześniej była mowa, wpłynie na jakość merytoryczną wydawanych orzeczeń dotyczących szeroko pojętego sektora kreatywnego.

1 Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw z 13.02.20 r., (Dz. U. z 2020 r. poz. 288).

2 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 29 czerwca 2020 r., w sprawie przekazania niektórym sądom okręgowym rozpoznawania spraw własności intelektualnej z własności innych sądów okręgowych, (Dz.U.2020.1152).

3 Projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 26 maja 2020 r., w sprawie przekazania niektórym sądom apelacyjnym rozpoznawania spraw własności intelektualnej z właściwości lub części obszarów właściwości innych sądów apelacyjnych.

4 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 29 czerwca 2020 r., w sprawie przekazania niektórym sądom apelacyjnym rozpoznawania spraw własności intelektualnej z właściwości lub części obszarów właściwości innych sądów apelacyjnych, (Dz. U. 2020.115).

5 Uzasadnienie do projektu ustawy – o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw., Druk nr 3858 z 30.10.19 r., s. 2.